Yabancıların Çalışma İzni Başvuru Süreci

Yabancı uyruklu kişiler Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde herhangi bir işte çalışmak istiyorlarsa Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan ya da çalışma iznini alabilecekleri diğer ilgili kurumlardan kendilerine ikamet hakkı ve çalışma hakkı veren izin belgesini almak zorundadırlar.

Çalışma izni alınmadığı takdirde herhangi bir yabancı uyruklu kişi, herhangi bir işte çalışmaya başlarsa, yabancı uyruklu kişi ve kendisine iş veren kişi idari para cezasına çarptırılır ve yabancı uyruklu kişiye süreli giriş yasağı uygulanır.

Çalışma izni sürelerine bakacak olursak;

Süreli Çalışma İzni

6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanununa göre çalışma izin başvurusu olumlu değerlendirilen yabancıya, iş veya hizmet sözleşmesinin süresini aşmamak koşuluyla, gerçek veya tüzel kişiye ya da kamu kurum veya kuruluşuna ait belirli bir iş yerinde veya bunların aynı işkolundaki işyerlerinde belirli bir işte çalışmak şartıyla ilk başvuruda en çok bir yıl süreli çalışma izni verilir.
Çalışma izni süre uzatma başvurusunun olumlu değerlendirilmesi hâlinde yabancıya aynı işverene bağlı olarak ilk uzatma başvurusunda en çok iki yıl, sonraki uzatma başvurularında ise en çok üç yıla kadar çalışma izni verilir.

Süresiz Çalışma İzni

 Türkiye’de uzun dönem ikamet izni veya en az sekiz yıl kanuni çalışma izni olan yabancılar süresiz çalışma iznine başvurabilir. Ancak, yabancının başvuru şartlarını taşıması yabancıya mutlak hak sağlamaz.Süresiz çalışma izni olan yabancı, uzun dönem ikamet izninin sağladığı tüm haklardan yararlanır. Süresiz çalışma izni olan yabancı, özel kanunlardaki düzenlemeler hariç, sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı kalmak ve bu hakların kullanımında ilgili mevzuat hükümlerine tabi olmak şartıyla, Türk vatandaşlarına tanınan haklardan yararlanır.

Bağımsız Çalışma İzni

Profesyonel meslek mensubu yabancılara, diğer kanunlarda belirtilen özel şartların sağlanması kaydıyla bağımsız çalışma izni verilebilir.Bağımsız çalışma izninin uluslararası işgücü politikası doğrultusunda değerlendirilmesinde, yabancının; eğitim düzeyi, mesleki deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı, Türkiye’deki faaliyetinin veya yatırımının ülke ekonomisine ve istihdama etkisi, yabancı şirket ortağı ise sermaye payı ile Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulu önerileri doğrultusunda Bakanlıkça belirlenecek diğer hususlar dikkate alınır. Bağımsız çalışma izni süreli olarak düzenlenir.

Çalışma İzin Belgesi Nasıl Alınır?

Çalışma iznini almak isteyen yabancı uyruklu vatandaşlar sırasıyla şu işlemleri takip edebilirler ve kendileri için en uygun işlem türünü seçebilirler;

Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde yer alan herhangi bir şirketten çalışma daveti almaları ve bunun yanında da iş ve istihdam amaçlı Türkiye Cumhuriyeti’ne gelmeleridir. Yabancı uyruklu vatandaşlar, işveren ile sözleşme yapıp birlikte çalışma adına yapacak oldukları sözleşmeyi kararlaştırdıkları takdirde çalışma izni belgesi süreçleri başlamaktadır. Bu durum yabancı uyruklu vatandaşın yurt içinde ya da yurt dışında olmasını dikkate almaz. Eğer kişi yurt içinden başvuru işlemlerini devam ettirecekse oturum izni şartı aranmaktadır. Oturum iznine sahip olmadığı takdirde önce oturum izni almalı ve sonrasında izin sona ermeden başvurusunu yapmalıdır.

Yabancı uyruklu vatandaşın yurt dışında bulunması ile ilk etabı yurt dışında tamamlanmalıdır. Onay süreci sonrasında da pasaportuna basılacak olan yazılı vize ile birlikte Türkiye Cumhuriyeti’ne giriş yapabilmektedir. Çalışma vizesini aldıktan sonra yabancı uyruklu vatandaş ülkeye gelebilir ve bunun yanında ikamet izni ile sigorta giriş süreçlerini de başlatır.

Yabancı uyruklu vatandaşların çalışma izni başvurularında hem şirketten hem yabancı uyruklu vatandaştan belli başlı yeterlilikler aranmaktadır. Bu yeterliliklere uyan yabancı uyruklu vatandaşlar çalışma iznini alabilmektedir.

Çalışma Muafiyet İzin Belgesi Nasıl Doldurulur?

e-Devlet çalışma izni belgesi doldurulmadan önce çalıştırılmak istenen yabancı uyruklu kişi hakkında şu hususlara dikkat edilmektedir:

Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı tarafından alınmış olan, en az altı ay süresince ikamet tezkeresinin sahibi olunması. Olunmadığı takdirde de yabancı uyruklu kişinin kendi ülkesinde yer alan Türkiye Cumhuriyeti dış temsilciğine gitmesi ve sonrasında da vize başvurusunda bulunması, hemen ardından da alacak olduğu on altı haneli referans numarasını Türkiye Cumhuriyeti’nde bulunan işverenine bildirmesi ve referans numarası ile İçişleri Bakanlığına başvurulması.

Başvuru esnasında önemli olan maddeler ise şunlardır:

Bakanlık sisteminde yer alacak işyeri kaydını oluşturacak olan işyeri SGK tarafından yürütülen e-bildirge kullanıcısının kendi adına olması şartı ile elektronik imzası bulunmalıdır.

Ardından iş sözleşmesi düzenlenir sonrasında da her iki taraf (işveren ve yabancı uyruklu vatandaş) tarafından imzalanır. Yurt dışı başvuruları esnasında bu imzalama işlemi vize talep edilmeden önce yapılmalıdır.

Başvuruların tamamı e-devlet sistemi üzerinden, e-imza (elektronik imza) yardımı ile yapılmalıdır.

Gerek dilekçe gerekse başvuru formu ve benzeri herhangi bir belge genel müdürlüğe gönderilmeyecektir.

E-devlet kısmının yabancı sekmesinden başvurular yapılmaktadır. Süre uzatma başvuruları da ticaret bakanlığına yapılmalıdır.

Ayrıca bilinmesi gerekenler ise;

• Çalışma izni bitmeden son 60 gün içerisinde amacınıza uygun ikamet izni için başvuru yapılabilir.
• Çalışma izinleri geçerli olduğu sürece ikamet izni olarak kabul edilir. Çalışma izninin sona erdiği tarih, aynı zamanda ikamet izninin bitiş tarihidir. Ancak çalışma izninin süresi dolması halinde ikamet izni gibi 10 daha yasal hakkı olup süre içinde amacına uygun ikamet iznine başvuru yapılabilir. Çalışma izni süresi sona erdiği halde süresini uzatmayan ya da yeni durumuna uygun ikamet izni yapmayan yabancılar, ikamet izni ihlali yapmış sayılırlar.
• Çalışma iznine sahip olan yabancının öğrenci ikamet izni alabilme koşullarının ortaya çıkması halinde, çalışma izni ile öğrenci ikamet izninin sağladığı haklardan faydalanabilir.
• Çalışma izni alan yabancılar ülkeye giriş tarihinden itibaren 20 iş günü içerisinde İl Göç idaresine kayıtlarını yaptırmak zorundadırlar.
• Geçici koruma sağlanan yabancılar geçici koruma kimlik belgesinin düzenlendiği tarihten altı ay sonra çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti almak için başvurabilirler.
• Mülteci veya ikincil koruma statüsü sahibi kişilerin ise kimlik belgesi, çalışma izni yerine de geçer ve bağımlı ya da bağımsız olarak çalışabilirler.
• Türkiye’de öğrenim gören öğrenciler ise çalışma izni almak kaydıyla çalışabilirler. Ancak ön lisans ve lisans öğrencileri için çalışma hakkı, ilk yıldan sonra başlar ve başvurular Çalışma Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığına yapılmaktadır. Yüksek lisans ve doktora öğrencileri ise çalışma izni aldıkları takdirde çalışabilirler ve çalışma izninin geçerli olduğu süre içinde ikamet izni alma yükümlülüğünden muaf tutulurlar. Ancak yabancı, çalışma izni süresi bittiğinde veya uzatılmadığında öğrenci ikamet belgesi almak zorundadırlar.

Kaynak: www.goc.gov.tr , www.csgb.gov.tr , www.logo.com.tr